Машина суреттері балалара балабаша
Машина суреттері балалар?а балаба?ша
«Айжұлдыз» мектепке дейінгі кіші орталық
Білім беру саласы: «Қатынас»
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті: Көркем әдебиет.
Тақырыбы: «Машина» өлеңі Н.Әлімқұлов
Тәрбиеші: Рысбаева Баян Рүстемқызы
«Айжұлдыз» атты бақшаның
Тәрбиелі баласы
Алдыменен үлкенмен
Амандасып алады.
Қайырлы таң қонақтар!
Қайырлы таң достарым!
Қош келдіңіздер.
Балалар қонақтарға, достарына таңғы сәлемін жолдайды.
Жұмбақ.
Төрт аяғы дөңгелек,
Қозғалады орнынан
Жүреді ол дөңгелеп,
Жүйткиді желменен,
Дауысы бар гүрілдек.
(Машина)
-Жарайсындар, дұрыс таптыңдар. Ол-машина. (Қораптан ойыншық машинаны алып көрсетемін)
-Машина қайда жүреді?
-Дұрыс айтасындар, машина жолда жүреді. Машинаның қандай түрлерін білесіңдер?
Ғажайып сәт:
Балаларға бейнетаспа көрсетемін.
Бейнетаспада машина сөйлейді:
-Саламатсыңдар ма, «Балапан» тобының бүлдіршіндері! Мен сендерге тапсырма алып келдім. Мен жайлы тақпақ жаттап үйреніңдер.
-Балалар, машинаның тапсырмасын орындаймыз ба?
-Бүгінгі көркем әдебиет оқу іс-әрекетімізде Нұрсұлтан Әлімқұловтың «Машина» өлеңімен танысамыз.
Машина
Ойыншық машина
Тарт алға асыға
Сенімен тасимын
Көмір мен тасымды.
Құр босқа тұрмаймын
Тек алға зулаймын.
-Балалар өлең не туралы?
-Машинамен не тасиды екен?
Билингвалды компонент: машина-машина, жол-дорога, көлік-транспорт
Сөздік жұмысы:
тарт алға-алға қарай жүру,
құр босқа-босқа қарап тұрмау,
зулаймын-жылдам жүру.
-Енді «Машина» өлеңін жаттап көрейік.
Ойыншық машинаны жүргізіп корсету арқылы өлеңді балаларға қайталатамын.
-Балалар білімімізді кеңейту үшін белсенділік орталықтарға бөлінейік.
Әдебиет орталығы: Н.Әлімқұловтың «Машина» өлеңін жаттау. Кітапшамен жұмыс.
Мақсаты: өлеңді суретпен көрсету арқылы (мнемотехника) және ойыншық машинаны пайдаланып жаттату.
Кітапшада берілген көлік түрлерін жүретін жолына қарай қарындаш арқылы сызып көрсету.
Үстел үсті ойын орталығы: 1.Дидактикалық ойын «Ұшады, жүреді, жүзеді»
Мақсаты: балаларды көліктердің аттарын атап, түрлерін ажыратып, өз орындарына сәйкестендіре орналастыруға үйрету.
2.Үстел үсті ойыны «Машина құрастыр»
Мақсаты: балаларды дайын текшелер мен доңгелектерден машина құрастыруға үйрету.
Өнер орталығы: Жапсыру
«Жүк машинасы»
Мақсаты: балаларды геометриялық пішіндерден жүк көлігін жапсыруға үйрету, ұқыпты жұмыс істеуге дағдыландыру.
Сылдырмақ арқылы балаларды ортаға жинаймын
Сергіту сәті: «Машина» әні
Т.Тұяқбаев
«Бип-бип, бип,»- дейді
«Жолдан былай кет,»- дейді
Күшікті басуға, басуға
Болмайды, болмайды машина.
«Бип-бип, бип,»- дейді
«Жол шетінде күт,»- дейді
Көшеде жүруге асыға
Болмайды, болмайды машина.
-Балалар, бойымызды сергітіп алдық. Енді өздерің қалаған орталықтарыңа барып, жұмыстарыңды жалғастырыңдар. (балалардың ауысымдық жұмыстары.)
Балалар жұмыстарын аяқтаған соң ортаға жинап, қай орталықта қандай жұмыс жасағандарын сұрау.
-Балалар, олай болса қазір «Көлік түрін дауысынан таны» ойынын ойнаймыз.
Дидактикалық ойын: «Көліктің түрін дауысынан таны»
Мақсаты: балаларды көлік түрлерін дауысынан ажыратуға үйрету.
-Машина жолда жүреді
-Жеңіл машина, жүк машина, автобус.
-Балалар машинаға таңдана қарайды. Бейнетаспадағы машинаның тапсырмасын тыңдайды.
-Балалар өлеңді мұқият тыңдайды.
-Машина туралы
-Машинамен көмір, тас тасиды.
-тарт алға-алға қарай жүру,
Балалар сөздердің орыс тіліндегі аудармасын қайталайды.
тарт алға-алға қарай жүру,
құр босқа-босқа қарап тұрмау,
зулаймын-жылдам жүру.
Балалар сөздердің мағынасын түсінеді.
-Балалар өлеңді қайталайды.
-Балалар суреттер арқылы мазмұнын түсініп, жаттайды. Кітапшамен жұмыс жасайды.
Балалар көлік түрлерін ажыратып, өз орындарына сәйкестендіре қояды.
Балалар дайын текшелер мен дөңгелектерден машина құрастырады.
Балалар дайын қиылған пішіндерден машинаны құрастырып, жапсырады.
Балалар өлең сөздеріне сәйкес қимылдар жасайды.
Балалар қалаған орталықтарына барып жұмыс жасайды.
Балалар қай орталықта жұмыс жасағандарын айтады.
Балалар көлік түрлерін дауысына қарай ажыратып, аттарын атап карточкаларын орнына апарып салады.
ұшақ-самолет,
пойыз-поезд,
кеме-теплоход,
машина-машина
Балалар тәрбиешімен ілесе өлеңді қайталайды.
-Балалар қуана сыйлықтарды қабыл алады.
-Балалар қонақтармен қоштасады.
Күтілетін нәтиже:
Нені білу керек: шағын өлеңді жатқа айтуды.
Нені игереді: жаңа сөздердің мағынасын түсінеді.
Нені біледі: көлік түрлерін ажыратуды
«Бояулар» балабақшада ашық сабақ
Әулиекөл ауданының әкімдігінің«Айгөлек» Әулиекөл балабақшасы МКҚК
Ұйымдастырылған оқу қызметінің технологиялық картасы № 3
Білім беру саласы: шығармашылық
Ұйымдастырылған оқу қызметінің түрі: «сурет салу»
Тақырыбы: «бояулар әлемі»
Мақсаты: Негізгі түстерден араластырып жаңа түстерді шығаруды үйрету. Бастыру әдісін жалғастыру. шығармашылық қиялды, бастаманы дамыту. Қоршаған табиғаттың сұлулығын байқап, оған сүйсіне білуге тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: гүлдердің суреттері, бояулар туралы ертегі слайд, кемпірқосақ киімі.
Керекті құралдар: шанышқылар, ақ қағаз, бояулар, палитра,
Қос тілдік компоненті: бақ – бақ – одуванчик, сары – желтый, синий – көк, қызыл – красный
Негізгі түстерден араластырып жаңа түстерді шығару.
«бояулар туралы ертегі» оқу
Қонаққа кемпірқосақ келеді.
Сендермен кездескеніме өте қуаныштымын.
«Достық» жаттығуы. Біздің топта ұлдар мен қыздар өзара дос. Біз әрқашан доспыз. Балалар көршілерімен, бір – бірімен құшақтасады.
— Негізгі бояулар қандай?
Ендеше мен сендерге бір ертегі айтып берейін.
Ерте,ерте ертеде ешкі жүні бөртеде ҚЫЗЫЛ, САРЫ, КӨК бояулар өмір сүріпті. Олар өте тату-тәтті болыпты. Бір күндері олар қызықты оқиларға тап болады.
2 слайд: Әр түс бізге нені еске түсіреді?
Бір күні қызыл сары бояуға қонаққа келеді.Бір мезетте үй ішіндегі шам сөніп қалады. Бояулар бір-бірімен соқтығысып жүрген кезде тағы бір түсті бояу пайда болады. Шам жанған кезде, қандай түс пайда болған екен?
Жаңбыр жауған кезде болған оқиға
Көк бояу мен кіші қарындасы Сары бояу жаңбырдан қорқып, емен ағашының астына тығылады. Жаңбыр қатты жауғаннан бояулары езіле бастайды, олардың бояулары араласқан кезде Жасыл бояу пайда болады.
Ары қарай мынандай жағдай болды
Көк бояу өзінің жаңа досына қуанады, осы қуанышымен Қызыл бояумен бөліспек болып, Қызыл бояуды қушақтап алғанда Күлгін түс пайда болады.
(балалар үшке бөлініп, бояуды араластырады)
Солай осы өмірге жаңадан Қызғылтсары, Жасыл, Күлгін түстер пайда болған екен. Барлық бояулар қол ұстасып, үлкен шеңбер жасайды.Осыдан
Кемпірқосақ-Радуга пайда болады.
Осы шеңберде әр түстің өз орны болады. Түстер тату-тәтті өмір сүруде. Бояулар патшалығы өте үлкен. Оның тұрғындары бояулармен сурет салады, мүсін жасайды, қағазбен жұмыс істейді. Сендерде осындай жұмысты ұнатасыңдар ма?
Осымен ертегіміз аяқталды.
7 слайд: Қызыл
Қызылсары
Сары
Жасыл
Көкшіл
Көк
Күлгін
Балалар түстер туралы тақпақтар біледі.
Сезім, нұрым, ақниет, аяжан.
кемпірқосақ: сәлеметсіздер ме, балалар! Дұрыс айтасыңдар,мен кемпірқосақпын.
Ал енді балалар қазір жылдың қай мезгілі?
Көктемде неше ай бар? Атап беріңдерші.
Далада қандай өзгерістер бар?
Алғашқы гүлдер өседі. Олар қандай гүлдер? Менің қолымда қандай гүлді көріп тұрсыңдар?
осы гүлдермен мен доспын. Сендер гүлдің суретін сала аласыңдарма? Мен гүлдерді жақсы көріп, дос болсамда суреттін сала алмаймын.
Ал ендеше алғашқы гүлдердің суретін салып көрсетейік.
Сурет салу әдісін көрсету.
ең алдымен шанышқыны алып, сары бояуға батырып оны ақ қағазға бастыру тәсілімен салайық. Кейін сабағы мен жапырағын салуды көрсету.
саусақтар шынжыр болады,
ал піл келіп шынжырды,
үзіп кетті басқанда.
тұмсығымен доп іздеп,
ойнағысы келіп тұр.
достық үшін пілге мен
гүл сыйлағым келіп тұр.
Балалар бақ – бақ гүлдерді шанышқымен бастыру тәсілімен салады.
«Балабақша өз үйім»
Та?ырыбы: Мені? с?йікті балаба?шам.
Ма?саты: 1. Балаба?шада?ы сыйласты? туралы т?сініктерін ке?ейту.
Б?ріміз де баламыз
Бір ауылда т?рамыз,
Бір ба?ша?а барамыз.
А? сары деп б?лмейміз
Бір жыл ту?ан т?лдейміз
Туыс?анбыз татумыз
Источник
«Тікенекті кірпілер»
Білім беру саласы: «Шы?армашылы?»
Б?лімі: Сурет салу
Билингвальды? компонент: Кірпі – ёж
Ж?мба? жасыру:
?стау?а келмей мазалар
Ж?мба?ты ойлана шешуге тырысады
Кірпі: — С?леметсіздер ме балалар?
Кірпі: — балалар балаба?шада немен ш??ылданасындар?
Ал мен туралы не білесі?дер?
Та?па?тар:
К?усар:
Деп т?р?андай тимеші
Диас :
Содан кейін тиіп к?р
Тура «уколын» салады
Артикулияциалы? жатты?у, дыбысты? жатты?у : ф – ф – ф
Кірпі жолмен ж?реді
Бір отырып, бір т?рып
Т?рбиеші балалар?а к?мектеседі
Ойнаймыз, саба?тар болады, сурет саламыз серуенге барамыз.
Кірпі туралы білетін та?па?тар айтып береді
Жатты?уларды бірге жасайды
Ф – ф – ф – ф
Балалар кірпі суретін салу?а кірісті.
Т?рбиешіні? к?мегімен сурет салуда
Рефлексивті коорекциялаушы
Нені біледі: кірпіні? тіршілігін, т?р – т?сін ажыратады, суретін салады.
Содержимое разработки
Ашық ұйымдастырылған оқу іс – әрекеті «Тікенекті кірпі»
Ашық ұйымдастырылған оқу іс –әрекетінің техналогиялық картасы
Билингвальдық компонент: Кірпі – ёж
Іс – әрекет кезеңдері
Жиналып қалса қадалар
Ұстауға келмей мазалар
Жұмбақты ойлана шешуге тырысады
Қарандаршы балалар қандай әдемі кірпі қонаққа келді
Кірпі: — балалар балабақшада немен шұғылданасындар?
Ал мен туралы не білесіңдер?
Деп тұрғандай тимеші
Кірпінің көп инесі
Содан кейін тиіп көр
Тура «уколын» салады
Балалар енді кірпі өзінің басынан өткен бір оқиғаны айтып бергісі келеді
Ертегі: «Кірпі қалай тонын ауыстырады»
Кірпіні қандай түспен саламыз?
Көзін мұрнын қандай түспен саламыз?
Кірпі жолмен жүреді
Тәрбиеші балаларға көмектеседі
Кірпіге таңдана қарайды
Кірпі туралы білетін тақпақтар айтып береді
Жаттығуларды бірге жасайды
Ертегіні қызыға тындады
Шанышқы мен қылқаламды қалай пайдалануды көреді.
Тәрбиешінің көмегімен сурет салуда
Кірпі достарының суреттерінен өзіне альбом жасап алады.
Орманда кірпіні көрсеңдер не істейсіндер?
Қандай түсінікткрді менгерді: кірпінің әкелетін пайдасы
Меңгерген іскерлеге мен дағдылары: дәстүрлі емес әдістермен сурет сала білу.
№ 21 «Тоғжан» ясли – бақшасы
№ 21 «Тоғжан» ясли – бақша
Сурет салу оқу іс – әрекетінің технологиялық картасы.
№ 21 «Тоғжан» ясли – бақшасы
№ 21 «Тоғжан» ясли – бақша
«Сурет салу ұйымдастырылған оқу іс – әрекетін технология бойынша өту жолдары»
2014 – 2015 оқу жылы
«Сурет салу ұйымдастырылған оқу іс – әрекетін техналогия бойынша өту жолдары»
Техналогиямен жұмыс жүргізу 4 саты арқылы іске асады.
Шығармашылық бағытта дамыту
Меніңде тәрбиеші ретінде алға қойған мақсатым – балаларға ұлттық педагогикалық тәрбие мен білім берумен қатар олардың шығармашылық қабілетін арттыру. Ұйымдастырылған оқу іс – әрекетінде ақпараттық техналогияларды пайдалана өткізетін оқу іс – әрекетін жоспарлаудың негізгі талаптары:
Психологиялық ахуал туғызу
Балалардың ұйымдастырлған оқу іс – әрекетіне қызығушылықтарын туғызу
Ақпараттық – комуникативтік техналогиялармен орындалатын жұмыстардың қызықты болуы.
Ақпараттық коммуникациялық технологияның көмегімен сурет салу ұйымдастырылған оқу іс – әрекетін мынадай бағыттарда өткізуге болады.
Ақпараттық видео роликтерді құру және көрсету.
Электронды логикалық тапсырмалар
Электронды слайд шоу
Билингвальды компоненттерге арналған слайд шоу.
Күн тәртібіндегі екінші жұмыс «Тікенекті кірпі» сурет салу ұйымдастырлған оқу іс – әрекетін тәрбиешілерге панорамалық оқу іс – әрекеті етіп көрсеттім.
Оқу іс – әрекетін жұмбақ жасырудан бастадым.
Балалар дәстүрлі емес оқу іс – әрекеті болғандықтан қызығушылықпен оқу
Сурет салу ұйымдастырылған оқу іс – әрекетін технология бойынша өту жолдарын баяндама мен оқу іс – әрекетін өткізу арқылы жеткізе алдым деп ойлаймын.
Алдағы уақытта біз балабақша табалдырығын аттаған бүлдіршіндеріміздің бойына тәрбие мен білімді сіңіре білу үшін аянбай тер төгуіміз керек.
педагогикалық технологияны меңгеруі тиіс. Осы бастамаларды жүзеге асыру біздің міндетіміз болып табылады.
Сурет салу іс-?рекеті ар?ылы, балаларды жан – жа?ты дамыта отырып т?рбиелеу;
Балалармен ж?ргізілетін ж?мыс т?рлері:
— Сурет салу о?у іс-?рекеті ар?ылы;
Ата-аналармен ж?ргізілетін ж?мыс т?рлері:
Т?рбиешілермен ж?ргізілетін ж?мыс т?рлері:
— к?ркемдік тал?амын арттыру;
— іскерлік да?дыларын ме?герту;
Сурет іс-?рекетіне бейімдеу ба?ыттары:
— іскерлік да?дыларды ме?герту.
О?у жылыны? жыл басында ж?ргізілген ба?ылау кесіндісіндегі балалар к?рсеткіштері:
Жо?ары- 40 %; Жа?сы- 28 %; Орташа-12 %.
О?у жылыны? 1-ші жарты жылды?ында ж?ргізілген ба?ылау кесіндісіндегі балалар к?рсеткіштері:
2. Шы?армашылы?ы дамиды.
3. Авторлы? ба?ытта бейнелей біледі.
4. Отбасы ж?не балаба?ша ынтыма?тасты?ы орнайды.
2. Ф.Н.Ж?мабекова. «Мектепке дейінгі педагогика». Астана 2012жыл.
3.Ф.Ниязбекова. М. Сансызбай?ызы. «Балаба?шада баланы мектепке дайындау» Алматы «Шартарап» 2000жыл.
4.Д.А.Кошанова.А.Г.Молдаханова. «Бізді? балаба?ша» 2007жыл.
8. растыр?ан: С?лтанова Г.С. «А?арту ісінен-?азіргі заман?ы педагогикалы? тиория мен практика?а дейін» Атырау 2007ж.
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ СУРЕТ САЛУҒА ҮЙРЕТУДЕ ӘР ТҮРЛІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІНЕ БАУЛУ
Көкіректе сәулесі жоқтың, көңілде сенімі жоқ, өнерсіз өмірден тез суынар.
Бала ес біле бастағаннан-ақ өзі жете түсінбес жарқын, тартымды нәрсенің бәріне ұмтыла бастайды, мәселен, жылтыраған ойыншықтарды, әдемі гүлдер мен заттарды көрсе қуанады. Осының бәрі оның рахаттану, қызығу сезімін туғызады. Жиі ән, ертегі тыңдап, суреттерді қараған балалардың өнері қуаныш сезімдерінің қайнар көзіне айналады. Эстетикалық тәрбие алған балалар жарқын, әсем атаулының бәріне жәй ғана ұмтылып қана қоймай, сұлулықты жан дүниесімен қабылдайтын болады.
Тәрбиеші баланың сұлулықты қабылдауынан бастап, оған эмоциялық жауап қату, оны түсіну, эстетикалық ұғым, эстетикалық пікір, эстетикалық баға беру қасиетін қалыптастыруға дейін жетелеп отыруы тиіс.
Бейнелеу өнері- көркемдік талғам қалыптастырудың өзекті құралы ретінде баланы өз халқының эстетикалық мұраларын игеруіне, халық өнерінің айшықты туындыларынан ләззат алуға, рухани дамуына және халық талантын қастерлеуге, сүйе білуге баулиды.
Бейнелеу өнерінде балалардың сурет салуға, өнерді қабылдауы тұрғысынан білім деңгейлерінің әр сатылы болуына байланысты, сурет салуға мүмкіншіліктерін анықтай отырып, сапалы білім беру. Тәрбиеші баланың сұлулықты қабылдауынан бастап, оған эмоциялық жауап қату, оны түсіну, эстетикалық ұғым, эстетикалық пікір, эстетикалық баға беру қасиетін қалыптастыруға дейін жетелеп отыруы тиіс.
Сурет салу өнерін үйретуге төмендегідей мақсат қойдым:
— Сурет салу өнері арқылы мектеп жасына дейінгі баланың сезімдік эмоционалдық ортасымен эстетикалық талғамын және шығармашылық ойлау қабілетін дамыту.
Алдымызға қойған бағытымыз:
Сурет салу іс-әрекеті арқылы, балаларды жан – жақты дамыта отырып тәрбиелеу;
Балалармен жүргізілетін жұмыс түрлері:
— Сурет салу оқу іс-әрекеті арқылы;
— Күннің екінші жартысында бейнелеу өнері бойынша жеке жұмыстар жүргізу.
Ата-аналармен жүргізілетін жұмыс түрлері:
— Әңгімелесу,кеңес беру,жиналыс,көрмелер ұйымдастыру,ашық есік күндері;
Тәрбиешілермен жүргізілетін жұмыс түрлері:
-Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттерін өткізу;
Алға қойылған мақсатты жүзеге асыруда мынандай міндеттерді аламыз:
— Бейнелеу іс-әрекетіне қажетті негізгі техникалық дағдыларды меңгерту;
— сурет салу өнеріне деген қызығушылығын ояту;
— көркемдік талғамын арттыру;
— іскерлік дағдыларын меңгерту;
Сурет іс-әрекетіне бейімдеу бағыттары:
— айналаны бақылау және қабылдауын дамыту;
— бейнелеу өнері түрлері және көркем өнер туындыларымен таныстыру, көркемдік талғамын арттыру;
— іскерлік дағдыларды меңгерту.
Баланың бейнелеу іс-әрекетінің негізгі түрлері болып саналатын сурет салу жапсыру,илеу әрекеттерімен шұғылдануы, өз кезінде, оған сан алуан түстер гаммасымен танысуға формалар, сызықтар, түрлі пішіндермен танысуға мүмкіндіктер бере алады.
Сурет салу іскерлік дағдыларын меңгерту балалардың заттық тақырыпта сурет салу дағдыларын бекітеді. Бірнеше заттарды бейнелеп мазмұндысурет салуға, композиция құра білуге үйретеді. Бояу қарындаштар, акварель бояу мен қылқаламды пайдаланудың әдіс-тәсілдерін меңгертеді. Жағыс түрлері: сүйкей жағыс, қылкалам ұшын тік бағыттау, жоғарыдан төмен қарай, солдан оңға қарай біртіндеп жүйелі тегіс бояу, сулау (дымқылдау) тәсілі, үрлеу тәсілі, бояуды шашырату арқылы сурет салу, үзіліссіз сызу, тамшы бояудан бейнеге келтіру, таяқшамен, саусақпен, қауырсынмен сурет салу тәсілдерін, қос бүктеп беттестіру арқылы симметриялы заттардың суретін салуға жаттықтырады. Балалардың қылқаламды еркін ұстап сызықты жіңішке, жуан, жалпақ түсіруге, бояуды қалыңдау жағу үшін қылқаламды көлбеу ұстап қаттырақ басу, сызықтың түрлеріне қарай бағытын өзгерту, қолдың қимыл қозғалысы мен көз мөлшерінің үйлесімділігін дамытады. Суреттің барлық бөлігін біркелкі бояу талабын ұштайды. Бояу түстерін тандап үйлесімді бере білуге дағдыландырады. Бейнелеу өнерінің мәнерлеу құралдарын меңгертіп, сурет салуға деген қызығушылығын арттыру көзделеді.
Сурет салу әдістері:
«Бастыру әдісі»: Әртүрлі заттармен бастыру арқылы сурет салу балабақша дәстүріне айналып келеді. Аталмыш техника арқылы жұмыс істеу балаларда жағымды эмоция тудырады, таныс тұрмыстық заттарды көркем сурет салуға қолдану мүмкіншілігін ашады. Бастыру үшін әртүрлі заттарды қолдануға болады. Мысалы: жапырақ, түрлі өсімдіктер, поролон, көкөністер, жүн, алақан, қарындаштың теріс бөлігі, жіп;
Дәстүрден тыс әдіспен сурет салуды үйренген бала, өз бетінше бастыру құралдарын іздеп тауып көрсетеді. Бұл баланың өмірге шығармашылықпен қарауының, кез келген затты әр түрлі мақсатта қолдана білу іскерлігін дамытудың алғы шарты болып табылады.
«Көкөністер бастырмасы»: Балалар бастырма көмегімен салынған бейнеге ерекше қызығушылық танытады. Әсіресе көкөніс қалдығынан балалардың көз алдында даярланған штамптар даяр сатып алғандарға қарағанда қызығушылықты үдете түседі. Картоп, сәбіз, асқабақ қабығынан, және қызылшадан түрлі пішіндер жасауға болады. Мысалы:шаршы, дөңгелек, үшбұрыш, төртбұрыш даярлау;картоп немесе өзге көкөніс қиығында контур жасап, артығын кесу; штампты гуашқа батыру немесе оған қылқалам көмегімен субояу жағу;қағаз немесе мата бетіне ойлаған сурет шығатындай етіп бастыру; Штамптар көмегімен мата, кілем үлгілерінің оюын жасауға немесе ұлттық ою-өрнектерден сәндік композициялар құрастыруға болады. Жұмысқа ұлттық нақыш беру үшін жеке суреттермен ұжымдық жұмыстарды әшекейлеуде ұлттық ою-өрнектерді жүйелі қолдану өте маңызды. Балалар ою-өрнекті бейнелеу арқылы кеңістікті бағдарлауға үйренедіжәне олардың аттарын атап есіне сақтайды.
«Саусақпен сурет салу әдісі»: Саусақпен сурет салу-алақанмен, саусақпен, табанмен бейнелеудің тағы бір тамаша әдісі. Бұл әдіс гуашь, майлы бояудың қасиетін (қанықтық, жұмсақтық) сезінуге көмектеседі. Балаларға алақан немесе саусаққа әр түсті бояу жағу арқылы заттың суретін салу ұсынылады, сондай-ақ таяқша, мақта, мата, поролонды қолдануға болады.
— бояуды жайпақ табаққа, суды кішкентай құмыраларға құю, ал алақанмен сурет салғанда бояуды табаққа құйған жөн;
— әр саусақты бір түсті бояуға батыру,қағазға түсіріп болған соң құмырадағы суға жуып, қағаз сүлгімен немесе ылғал шүберекпен сүрту керек.
Ағаштың суретін салғанда саусақпен діңі мен бұтақтарын бейнелейді, содан кейін алақанға сары, жасыл және қызыл сары бояуды жағып, жапырақтардың суретін салады. Үлкен ақ қағазда (ұжымдық жұмысқа ыңғайлы) күннің суретін үлкен етіп салып, ал шуақтарды шеңбер бойымен балалар өз алақандарын бастыру арқылы түсірсе өте әдемі сурет шығады.
«Далаппен сурет салу»: Дәстүрден тыс әдістер жинағына ескі далаппен, лакпен, көз бояйтын теньмен сурет салуды жатқызуға болады.Бірақ педагог өте мұқият, сақ болып, бұл заттарды бала қолы жетпейтін орынға қою керек. Бала анасының косметика қолданғанын бақылағанды ұнатады. Әдетте косметика қолдануға тыйым салынатындқтан, баланың өз анасының далабымен ойнауға деген құмары арта түседі. Сондықтан косметикалық құралдармен сурет салуды ұйымдастыру бала тілегінің орындалуына мүмкіндік тудырады және ол пайдалы іс болып саналады.
«Нүктелер арқылы сурет салу»: Нүктелер арқылы сурет салу (нүктелі сурет) дәстүрден тыс әдіске жатады. Сурет көптеген жекеленген нүктелер арқылы бейнеленсе, онда бұл сурет салу техникасы пуантилизм деп аталады. Нүктелер саусақ немесе қылқалам ұшымен тықылдату әдісі арқылы түсіріледі, нүктелердің көлемдері ір түрлі болуы мүмкін. Нүктелер арқылы салынған сурет мозаика сияқты болады. Педагог контур нүктелерді қойып суреттің сызбасын даярлайды. Балаға нүктелерді сызықтармен қосу ұсынылады. Пайда болған бейнені аяқтауға, бояуға, сюжет ойластыруға және ат қоюға болады. Жұмысты аяқтаған соң балалар ашық түстерді немесе суық және жылы түстерді көп қолданған суреттерді топтастырады.
«Құммен сурет салу әдісі»: Балаларға құммен сурет салу өте қызықты болмақ, өйткені олар құммен ойнағанды қатты ұнататыны сөзсіз.
— Пва желімін сызылған сызық бойымен қылқаламмен жағып шығамыз;
— Жағылған желімнің үстіне ыдыстағы құмды себелеп шығамыз.
Тәрбиешілерге бейнелеу сабақтарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар:
-балаларға айнала қоршаған ортадан алған әсерлерін, қабылдағандарын бейнелеу іс-әрекетінде бере білу дағдыларын меңгерту;
— бейнелеу өнері түрлері жайында жалпы түсініктері мен көркем өнер туындыларын ажырата білу;
— өнер туындыларынан әсер алу, сипаттап әңгімелей білу дағдысын меңгерту;
— бейнелеу өнерінің мәнерлеу құралдары жайында (түс, сызықтар, көлем, кеңістік, композиция) қарапайым түсініктерді меңгерту;
— көркем өнер туындылары арқылы көркемдік талғамын, өнердің бұл түріне деген қызығушылығын арттыру;
Балабақшада тұрақты түрде диагностикалық зерттеу жүргізу балалардың жеке ерекшеліктерінің бар екенін көрсетеді. Балалардың сабақ барысында тақырыпты қабылдау оны жүзеге асыра білу қабілеті әртүрлі болып келеді. көбінесе үлгерімі жақсы балалар тақырыпты түсініп, іс жүзінде қолданса, кейбір балалар тәрбиеші көмегін аса қажет етеді. Міне осындай деңгейді анықтау үшін әр топта балалар білімін зерттеу үшін бірінші жарты жылдықта және жылдық қорытынды бойынша мониторинг жүргізіледі. Осыған байланысты мынандай қорытындыға келдік:
Оқу жылының жыл басында жүргізілген бақылау кесіндісіндегі балалар көрсеткіштері:
Жоғары- 40 %; Жақсы- 28 %; Орташа-12 %.
Оқу жылының 1-ші жарты жылдығында жүргізілген бақылау кесіндісіндегі балалар көрсеткіштері:
Қорытынды: Мектепке дейінгі түрлі жастағы топтарда бейнелеу өнерінің өткізілуі сабақтарда балалар шығармашылығын дамыту үшін оқып үйретудің сан- алуан әдістері және ең алдымен балалар дербестігін, белсенділігін, өмір құбылысын көркемдік тұрғысынан қабылдау әрқашанда дара, әрі таңдамалы. Оның негізіне әсемдікке эмоция білдіружатады. Бала әрқашанда табиғаттағы, заттық дүниедегі,өнердегі әсемдікке,адамдардың мейірбан сезіміне үн қосады. Мұның өзіне сәбидің басынан кешкен қуанышының, талпынысының, толғанысының маңызы зор деп білеміз.
Балада көркем өнер туралы білім қалыптасады.
Авторлық бағытта бейнелей біледі.
Отбасы және балабақша ынтымақтастығы орнайды.
Балалардың іскерлік қабілеті дамып, эстетикалық талғамы артады. Сурет іс-әрекеттері арқылы бейнелеу өнеріне деген сүйіспеншілік оянады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру мемлекеттік саясаттың басты мақсаты».// Дала мен қала №5 8-ақпан.2008жыл.
2. Ф.Н.Жұмабекова. «Мектепке дейінгі педагогика». Астана 2012жыл.
3.Ф.Ниязбекова. М. Сансызбайқызы. «Балабақшада баланы мектепке дайындау» Алматы «Шартарап» 2000жыл.
4.Д.А.Кошанова.А.Г.Молдаханова. «Біздің балабақша» 2007жыл.
5.БолатбаевҚ.Қ. Бейнелеу өнеріне арналған дәптер.-Алматы. Атамұра 2000жыл.
6.Швайко Г.С. Балабақшадағы бейнелеу өнері сабақтары.-М.: Валдос.2000
7. Артемова Л. Р. Мектепке дейінгі балаларға арналған қоршаған ортадан дидактикалық ойындар.М.:Просвещение,1992.
8.Құрастырған: Сұлтанова Г.С. «Ағарту ісінен-қазіргі заманғы педагогикалық тиория мен практикаға дейін» Атырау 2007ж.
9. Нүсіпбекова М.И.Бейнелеу өнері «Аруна» баспасы Алматы 2002ж.